Cəngavər evinin sirləri

Səssiz filmlər kralının həyatının son 25 ilini yaşadığı İsveçdəki evi bu yaxınlarda yenidən qurularaq muzeyə çevrilib və onun sənətinin pərəstişkarları üçün ziyarət yerinə çevrilib. Cenevrə gölünə məftunedici ğörünüşü olan bu nəhəng ev Korsye-sür-Veve şəhərciyi yaxınlığında, Alp meşələri arasında gizlənib. Ona görə Caplin bu evi seçərək, həmin dövrə qədər ona səkkiz uşaq bəxş etmiş dördüncü arvadı, gozəl Uno O`Nillə birgə buraya köcüb.

Çaplin həyatının qalan hissəsini burada yaşayıb və Milad bayramı qabağı yuxuda ikən 88 yaşında burada dünyadan köçüb. Caplinin və həyat yoldaşının vəfatindan sonra memear Filip Meylan onların övladlarını dahinin vərasətini qoruyub saxlamağa və ev muzeyinə çevirməyə sövq edib. Lakin bu zaman uzun-uzadı məhkəmə işləri başlayır, belə ki qonşuları muzeyin əleyhinə çıxış edir. Nəticədə bu planın reallaşmasına 16 ilə yaxın vaxt və €50 milyon sərf olunur.

Texniki baxımdan muzey çox tüksək səviyyədə təmin edilib. Bu, tərkibində xatirə evi, "Chaplin's World" studiyası, "Avara" adlı qəhvəxana olan tam bir kompleksdir. Qəhvəxana dünyaya "Balaca Avara" obrazını bəxş etmiş 1915-ci ilin eyniadlı filminə itfah edilib, - buraya gələn qonaqlara Çaplinin çox sevdiyi pirojki və qarbaşaq blinçiklərinı dadmaq təklif edilir.

Səyahətə evin özündən başlamaq məsləhətdir. Canlı isandan seçilməyən və mumdan hazırlanmış Çaplinin gülümsər fiquru qonaqları girişin önündə qarşılayır. Yaxınlıqda isə, pillələr boyu təşkil edilmiş qalereyada Fernan Lejenın. Varvara Stepanovanın, Mark Şaqalın və digər tanınmış rəsssamların Çarlini əks etdirən rəsmləri asılıb.

Musey valehedici interaktivliyi ilə fərqlənir. Burada, digər muzeylərdə alışdiğimiz "Əl dəymə" lövhəcikləri və ciddi, deyingən, gözətci nənələr yoxdur. Əksinə, bəzi eksponatlarla yaxından tanış olmaq üçün nəyə isə toxunmaq, nəyisə fırlatmaq, düymələrə basmaq, nəyısə itələmək, divanda oturmaq, və hətta vannaya uzanmaq lazım gəlir. Muzeyin əməkdaşları qonaqlara deyir: "Qorxmayın, nəyisə çirkləndirsəniz, və hətta sındırsanız, biz hər şeyi bərpa edərik. Bizim muzey dinamikdir, kinematoqraf və Çaplin ruhundadır". Çaplinin muzeyi əsl kitab, incəsənət əsərləri, ailə fotoşəkilləri və xatırə əşyaları xəzinəsidir. Budur, artistin 16 yaşında ikən aldıgı və onu bütün ömrü boyu müşaiyət etmiş skripka. Ahəstə piano səsi eşidilir - bu Caplinin royalıdır.

"Mən özümü dünyanın vətəndaşı hiss edirəm", - Çaplin özü barədə belə deyərdi. Bu fikri onun saysız-hesabsız səyahətləri təsdiq edir.

Ser Çarlz Spenser (Çarli) Çaplin (1975-ci ildə Kraliça Yelızaveta II onu cəngavər rütbəsinə layiq görüb)... Qadın gəlblərinin fatehı, ipə-sapa yapmayan oyunbaz, təbiət vurğunu. Sanki binanın atmosferınə sevgi, məhrəmlik və gülüş hopub. İnteraktiv studiya olduqca maraqlıdır. 150 nəfərlik tamaşa zalında əfsanəvi Çaplin kinolentlərinə baxmaq olar.

Sonra pərdələr bağlanır və yenidən açıliar, bu dəfə Çaplinin çəkiliş meydanındakı qərəmanların mum fiqurları və dekorasiyalar olan dəhliz göz önünə gəlir. Qeyri adi səslənsə də, burada siz "Qıqıl qızdırma"-dakı əsən evin içində qaça bilərsiniz, "Böyük diktator"-dakı barmnelə içki içə bilərsiniz, "Yeni zaman"-dakı nəhəng maşının vintləri arasında firlana bilərsiniz. Siz sanki çəkiliş meydanında düşürsünüz və kinematoqrafın sehirli aləminə qərq olursunuz. Studiyada keçirdiyiniz qeyri adi hissllər sizi tərk etməmiş, siz montaj emalatxanasına düşürsünüz. Qalaq-qalaq köhnə və zərif kino lentləri. Bəs siz bilirdinizmi ki, aktyor öz filmlərini böyük ustalıqla özü montaj edirmiş? Burada siz də bir neçə kadrın montajına cəhd edə bilərsiniz. Artıq siz özünüzü nəinki aktyor, həm də film istehsalçılarından biri kimi hiss edirsiniz.

Çarli Çaplin öz 75 illik parlaq karyerası ərzində 70-i qısametrajlı olmaqla 81 filmə cəkilib. Onlardan birinə yalnız burada baxmaq olar. Bu, artıq saçlarına dən düşmüş, balaca uşaqlarının əlindən tutaraq çəmənlikdə şənlənən dahini əks etdirən, 60-cı illərdə ev şəraitində çəkilmiş kinolentdir. Bu kadrlara baxarkən riqqətə gəlməmək mümkün deyil: özünün 80 yaşında belə Çarlı usanmq bilməyən uşaq kimidir, və bəlkə də öz üşaqlarından da dəcəldir.

Böyük Ustatdın ailəsi və evi barədə dediyi sözlər: "Mən günbatan saatlarda bəzən bu yamacda oturub geniş yaşıl çəmənə, gölə, uzaqdakı sakit, vüqarlı dağlara baxıram, və heç bir şey barədə düşünmədən, onların möhtəşəm əmin-amanlığından həzz alaraq bu xoşbəxtlikdən tam məmnun halda sevinirəm".

Məqalə "Chaplin's World", "BBC News", "TripAdvisor: Chaplin's World", "Московский Комсомолец" və digər saytların materialları əsasında hazırlanıb.

Ç. Çaplinin fulmləri. Azershow.Biz-in pleylisti, YouTube (CC) və sərbəst lisenziyası ilə.